Azərbaycan 2001-ci ildə Avropa Şurası Parlament Assambleyasına üzv olandan sonrakı dövrün təcrübəsi göstərir ki, ermənipərəst, islamofob qüvvələr bu təşkilatdan daima ölkəmiə qarşı vasitə kimi istifadə edib. Bu mənada Avropa Şurası müxtəlif Avropa ölkələrinin Avropa Parlamentinə düşə bilməyən islamofob və türkəfob təfəkkürlü nümayəndələrinin düşərgəsi kimi xarakterizə olunur. Fakt odur ki, uzun illər ərzində bu qurum Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü və ərazilərin işğalı faktına qarşı heç bir tədbir görməyib, Təşkilat yalnız ara sıra heç bir hüquqi çəkisi olmayan bəyanatlar və qərarlar verməklə kifayətlənib. Halbuki, bir quruma üzv olan iki ölkədən birinin digərinin ərazisini işğal etməsi faktına görə ən azından işğalçının səs hüququ əlindən alına bilərdi. AŞPA-nın Azərbaycana qarşı riyakar yanaşmasının növbəti təzahürü olaraq 23 oktyabr 2023-cü il tarixində “Dağlıq Qarabağda humanitar vəziyyət” adlı “qətnaməni” misal göstəmək olar. Həmin qətnamənin 23-cü bəndində təşkilat açıq-aşkar Azərbaycanı təhdid edərək, 19 sentyabrda baş tutan lokal xarakterli anti-terror tədbirlərini hərbi əməliyyatlar kimi qiymətləndirərək, “Dağlıq Qarabağın erməni əhalisinin humanitar vəziyyəti”ndən ciddi narahatçılıq keçirdiyini ifadə edib, Məhz buna görə də, Azərbaycan nümayəndə heyətinin etimadnaməsini 2024-cü ilin ilk iclasında tanımamaqla hədələyib.
AŞPA-nın qış yarım-sessiyasının açılış günündə (22 yanvar) ölkəmizin nümayəndə heyətinin etimadnamələri təsdiq edilməyib. Deputatların etimadnamələrin substantiv əsaslarla mübahisələndirilməsi ilə bağlı təşəbbüsü Sosialistlər siyasi qrupunun rəhbəri Frank Şvabe irəli sürmüş və həmin təşəbbüs təsdiqlənib. Frank Şvabe təşəbbüsü irəli sürərkən çıxışında “100 mindən artıq Qarabağ ermənilərinin zorakılıqla qovulması və AŞPA məruzəçilərinin Laçın yoluna buraxılmamasını Azərbaycanın təşkilatla əməkdaşlıqdan yayınması kimi qiymətləndirib. Qalmaqallı təşəbbüs formal olaraq Almaniyalı deputat Frank Şvabe tərəfindən irəli sürülsə də, məsələnin arxasında AŞPA rəhbərliyinin özünün durduğu, sadəcə sosialistləri qabağa verdiyi bilinən faktdır. AŞPA-nın sabiq və qüvvədə olan prezidentinin əleyhimizə səs verməsi təşkilat rəhbərliyinin mövqeyinin göstəricisi hesab edilir. Bəllidir ki, Fransa və Almaniya tandem şəklində çıxış edirlər. Bir sıra hallarda Fransa öz istəklərini Almaniya vasitəsilə reallaşdırmağa çalışır. Buna səbəb Fransanın xarici siyasətində yaşanan ardıcıl uğursuzluqlar və adıçəkilən ölkənin nüfuzdan düşməsidir. Buna görə də Fransa Almaniya vasitəsilə AŞPA-nı Azərbaycana qarşı vasitə kimi istifadə etməyə çalışır. Bu da AŞPA-nın Almaniya və Fransanın əlində oyuncağa çevildiyini nümyiş etdirir. Fransa da öz növbəsində Azərbaycana qarşı bu qurumdan istifadə edir və ölkəmizə təzyiq göstərir. Təbii ki, AŞPA-da Azərbaycana qarşı gedən proses təsadüfi deyil. AŞPA-nın davranışı Fransanın ölkəmizə qarşı kampaniyasının davamı hesab olunur. Fakt odur ki, AŞPA Azərbaycana problem yaratmaq, ölkəmizi gözdən salmaqdan başqa heç nə etmədi. Çünki Qərbdəki antiazərbaycan qüvvələr dəbu qurumdan ölkəmizə qarşı təzyiq vasitəsi kimi istifadə edirlər.
Reallıq odur ki, AŞPA cənab Prezident İlham Əliyevin müstəqil siyasətini, Ermənistanı məğlubiyyətini, tam suverenliyimizin bərpa olunmasını həzm edə bilmir.
2023-cü il aprelin 23-də Azərbaycanla Ermənistan sərhədində, Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında sərhəd-buraxılış məntəqəsi qurulandan sonra Qərb təsisatları, habelə AŞPA dəfələrlə Azərbaycandan həmin sərhəd-buraxılış məntəqəsinin ləğv edilməsini tələb edib. Onlar dolayısı ilə Ermənistandan Azərbaycan ərazisindəki qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələri üçün canlı qüvvə, silah-sursat, mina, eləcə də digər hərbi təyinatlı vasitələrin daşınmasının qarşısının alınmamasını istəyiblər. Belə olan halda isə Azərbaycan tərəfinin təzyiq qarşısında geri çəkilməyəcəyinə əmin olan AŞPA rəhbərliyi məzmunu saxlamaqla formanı dəyişmək qərarı verib.
AŞPA Azərbaycanda 7 fevralda keçiriləcək seçkiləri müşayiət etməyə dəvət edilməməsi, ölkədə “siyasi məhbus”ların olması ilə öz riyakar mövqeyini əlaqələndirməyə çalışıb. Amma məsələnin əsas səbəbi Qarabağın azad olunması, ölkəmizin suverenliyin tam bərpa edilməsidir. Onları narahat edən digər başlıca səbəb Ermənistana hər vasitə ilə dəstək olmaq siyasətindən irəli gəlir.
Bütün bunlar Avropanın səmərəsiz cəhdləridir. Azərbaycan üçün nəinki AŞPA-da səsinin dondurulması, bu qurumun özü belə heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. AŞPA-nın hazırkı qərarının insan hüquqları ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Qəbul olunmuş qərar öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa etmiş Azərbaycana qarşı qisas cəhdidir. Vaxtilə Azərbaycan Qarabağ probleminin həllinə görə Avropa Şurasına üzv olmuşdu. Artıq bu problem həll olunub və hazırda nəinki dünya səviyyəsində, heç Avropada da heç bir nüfuzu olmayan Avropa Şurasına Azərbaycanın heç bir ehtiyacı yoxdur.
Qərbi Azərbaycan İcmasının Qadınlar Şurasının sədri, dədə-baba yurd yerlərini itirmiş bir qaçqın kimi xüsusi vurğulamaq istərdim ki, beynəlxalq təşkilatlar, eləcə də dünyaya hegemonluq iddiasında olan bir sıra aparıcı dövlətlər, sözsüz ki, AŞPA tərəfindən bugünədək bir dəfə də olsun 1987-91-ci illərdə Qərbi Azərbaycandan erməni zülmü və vandallığı nəticəsində düportasiya və etnik təmizləməyə məruz qalmış üç yüz minə yaxın qaçqının hüquqları müzakirə edilməyib. Doğrusu 2001-ci ildə Azərbaycan AŞPA-ya üzvlüyə qəbul olunduqda köçkünlərimiz kimi, qaçqınlar da çox sevinmişdi. Ümid edirdik ki, hər iki problem ATƏT, AŞPA, BMT kimi beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən həll olunacaq. Amma çox təəssüf ki, hər şey əksinə baş verdi. Ötən illərdə onlar tam işğalçı Ermənistanın tərəfini saxlayaraq, ermənipərəst mövqe göstərdilər. Mən bütün qaçqın bacılarım adından AŞPA-nın son qərarının qəbuledilməz və beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu söyləyirəm.
Sözsüz ki, Azərbaycan xalqını belə riyakar mövqelərdən qorxuda bilməz. Eyni zamanda Azərbaycan dövləti ilə təzyiq və təhdid dili ilə danışmaq mümkün deyil. Biz əlbəttə, Qərbi Azərbaycan qaçqınlarının öz doğma torpaqlarında pozulmuş hüquqlarının bərpası uğrunda sülh yolu ilə beynəlxalq hüquq çərçivəsində mübarizəmizi bundan sonra da əzmlə davam etdirəcəyik. Biz bu cür imperialist qüvvələrin və erməni zehniyyətli və düşüncəli siyasətçi və dövlət adamlarının cavabını 44 günlük Vətən müharibəsində verdik.
AŞPA-da mövcud olan dözülməz irqçilik, Azərbaycanofobiya və İslamofobiya mühiti fonunda Azərbaycan nümayəndə heyəti AŞPA ilə əməkdaşlığı və təşkilatda iştirakını qeyri-müəyyən müddətə dayandırmaq qərarına gəlib. Bundan başqa, Azərbaycan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin yurisdiksiyasından da çıxa bilər. Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsinin icrasını özü təmin edib. Biz ədaləti, beynəlxalq hüququn normalarını bərpa etdik. 2020-ci il Vətən müharibəsindən və 2023-cü il antiterror tədbirlərindən sonra Azərbaycan ərazi bütövlüyünü və tarixi ədaləti hərbi-siyasi yolla bərpa etdi və Təhlükəsizlik Şurası qətnamələrinin icrasını özü təmin etdi. Sözügedən hadisə BMT-nin əsası qoyulandan bəri dünyada ilk dəfə idi baş verirdi. Azərbaycan bütün beynəlxalq alətlərdən istifadə edərək, öz ərazi bütövlüyünü bərpasına nail oldu. Sözsüz ki, bu gün Azərbaycan sülh istəyir. 2020-ci ilin noyabrında müharibə bitdikdən dərhal sonra biz sülh danışıqlarına başlamaq üçün təşəbbüs irəli sürdük. Ermənistanla sülh müqaviləsinin əsasını təşkil edəcək beş prinsipi təqdim etdik. Azərbaycan 30 illik işğaldan əziyyət çəkmiş və ədaləti özü bərpa etmiş ölkə olaraq yeni sülh prosesinin müəllifi oldu. Bu cür addımlarımızın nəzərə alınmaması isə AŞPA-nın siyasi riyakarlığını bir daha təsdiq etmiş olur.
Məlahət İbrahimqızı
Qərbi Azərbaycan İcması Qadınlar Şurasının sədri,
YAP Təftiş Komissiyasının üzvü, Milli Məclisin deputatı
