Müasir dünyada hər bir ölkənin xarici siyasəti yalnız milli maraqlarına deyil, həm də qlobal proseslərə təsir gücünə əsaslanır. Azərbaycanın xarici siyasəti isə müstəqilliyindən bəri tarazlıq və neytrallıq prinsipləri üzərində qurularaq, dəyişən beynəlxalq reallıqlara çevik və məqsədyönlü yanaşması ilə seçilir. Bu strategiya Azərbaycanın qlobal miqyasda həm güclü, həm də müstəqil aktor kimi mövqeyini formalaşdırmağa imkan yaradır.
Enerji və Nəqliyyat Diplomatiyası: Güc və Müxtəliflik
Azərbaycanın enerji strategiyası, ölkənin xarici siyasətinin ən təsirli vasitələrindən biridir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri və Cənub Qaz Dəhlizi kimi nəhəng layihələr vasitəsilə Azərbaycan təkcə öz iqtisadiyyatını möhkəmləndirmir, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında mühüm rol oynayır. Statistik göstəricilərə əsasən, bu layihələr Azərbaycanın beynəlxalq enerji bazarında strateji iştirakını təsdiqləyir.
Eyni zamanda, Şimal-Cənub və Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərindəki strateji rol ölkənin regional və qlobal miqyasda əhəmiyyətini artırır. Bu yanaşma həm Qərblə, həm də Şərqlə balanslı əlaqələri qoruyaraq, Azərbaycanın nəqliyyat qovşağı olaraq tranzit imkanlarını genişləndirir. Çin ilə “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsündə əməkdaşlıq bu istiqamətdə nümunəvi addımlardan biridir.
Beynəlxalq Arenada Rolu: Diplomat və Vasitəçi
Azərbaycanın beynəlxalq təşkilatlardakı rolu onun xarici siyasət strategiyasının vacib elementidir. Xüsusilə, Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi və hərəkat çərçivəsində pandemiya dövründə qlobal humanitar təşəbbüslər irəli sürməsi Azərbaycanın liderlik qabiliyyətini nümayiş etdirdi. Bu, Azərbaycanın təkcə regionda deyil, qlobal səviyyədə də etibarlı tərəfdaş kimi qəbul edilməsinə səbəb oldu.
Eyni zamanda, BMT, ATƏT və digər beynəlxalq qurumlarda aktiv iştirak Azərbaycanın münaqişələrin həlli və sülh proseslərinə töhfə vermək səylərini vurğulayır. Bu, ölkənin beynəlxalq hüquqa sadiq olduğunu göstərir.
İnformasiya Diplomatiyasının Rolu
Müasir dövrdə informasiya diplomatiyası xarici siyasətin effektivliyini artıran əsas amillərdən biridir. Azərbaycan beynəlxalq ictimaiyyətə öz mövqeyini daha təsirli çatdırmaq üçün güclü media strategiyasını inkişaf etdirməlidir. “Soft power” alətləri vasitəsilə Azərbaycanın mədəniyyətini və tarixi irsini dünya ictimaiyyətinə daha yaxşı təqdim etmək qlobal təsir imkanlarını genişləndirə bilər.
Gələcək Üçün Strategiyalar: Yeni Çağırışlar və Fırsatlar
Dəyişən geosiyasi reallıqlar Azərbaycan üçün həm risklər, həm də fürsətlər yaradır. ABŞ-Çin rəqabətinin güclənməsi və Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Azərbaycanın balans siyasətini daha da dərinləşdirməsi zəruridir. Strateji tərəfdaşlıqların şaxələndirilməsi, iqtisadi diplomatiyanın inkişafı və risklərin idarə edilməsi ölkənin uzunmüddətli uğurunun təminatçısı ola bilər.
Azərbaycanın Qlobal Rolu
Azərbaycanın xarici siyasəti tarazlıq, neytrallıq və çeviklik üzərində qurularaq, müstəqilliyini və milli maraqlarını qorumağa xidmət edir. Dəyişən qlobal mühitdə strateji yanaşmalar və innovativ diplomatik həllər Azərbaycanı beynəlxalq arenada həm sabit, həm də nüfuzlu bir aktora çevirir.
Azərbaycan univetsiteti, Ayxan Rüstəmov
